Choć Lalka Barbie budzi sporo kontrowersji to nie możemy odmówić jej twórcom dokonania rewolucji na rynku.
Dzisiaj lalka Barbie jest znana niemal na całym świecie. O popularności świadczą chciażby określenia w języku odwołujące się do jej wizerunku jak na przyklad „Barbie róż”. Ale nie tylko, Barbie jest dzisiaj jak adidasy czy chanelka – stała się po prostu określeniem dla konkretnej grupy artykułów niezależnie od producenta.
A teraz przyjrzyjmy się jak powstało to różowe imperium, a przede wszystkim jak chroniono prawa autorskie, aby przedsiębiorstwo rosło w siłe, bo jak się uczyć prowadzenia biznesu to od najlepszych!
Lalka Barbie została stowrzona przez rodzinne przedsiębiorstwo Mattel. Pomysłodawcą projektu była Ruth Handler, która postawiła sobie za cel stworzenie lalki dla małych dziewczynek, która naśladowałaby dorosłe życie. Ruth zauważyła, że role, które mogą odgrywać małe dziewczynki podczas zabawy są znacznie ograniczone w stosunku do chłopców i postanowiła stworzyć produkt dzięki któremu każda posiadaczka lalki Barbie będzie mogła być kim tylko chce.
People don’t buy what you do; they buy why you do it. And what you do simply proves what you believe.
Simon Sinek
Dzisiaj w zasadzie trudno wymyślić zawód czy profesje, która nie została uwzględniona w ofercie Barbie akcesoriów (Barbie Pizza Chef, Barbie Beekeeper, Barbie Music Teacher etc.).
New York City, 9 marca 1959
W dniu 9 marca 1959 roku lalka Barbie została po raz pierwszy zaprezentowana podczas New York Toy Fair. Nie wróżono jednak jej dużego sukcesu. Popularność osiągnęła dzieki emisji reklamy z jej udziałem w 1959 roku podczas programu Mickey Mouse Club i co to dużo mówić zrobiła sporo szumu na rynku lalek.
Wyróżniki i symbole
Barbie w popkulturze kojarzona jest z dużymi oczami, wydatnym ustami i nienaganna sylwetką. Jest zabawką dość kontrowersyjną i przez wielu jest oskarżana o powstanie zakrzywionego obrazu kobiecości w oczach (nie tylko) małych dziewczynek.
Cechą wyróżniającą lalkę jest także kolor. Symbolem lalki Barbie jest kolor różowy w odcieniu 219 C w skali kolorów Pantone.
Designerzy i wielkie domy mody
Do tej pory ubrania dla Barbie i akcesoria wykonywało wielu projektantów i domów mody m.in. Oscar de la Renta, Moschino, Christain Louboutin, Givenchy czy Dior.
Producent dopuścił do sprzedaży także lalkę przypominającą Marilyn Monroe czy Barbra Streisand. Obecnie można nabyć lalkę przypominającą Iris Apfel – 97- letnią amerykańską ikonę stylu.
Barbie jest także bardzo zaangażowana społecznie. Ostatnio ubrano lalkę w koszulkę „Love wins”. Tym gestem zamanifestowano wsparcie dla społeczności LGBT.
Licho nie śpi
Wkrótce okazało się jednak, że nawet w tym słodkim świecie zdarzają się sytuacje bardzo przyziemne. Do jednej z nich z pewnością należy bliźniaczy produkt firmy Bratz odtąd najwiekszej rywalki Barbie.
Bratz dokonał niemożliwego i stworzył lalkę, która z laserową dokładnością trafiła w gusta dziewczynek na całym świecie. Nowy model był bardziej różnorodny, wyposażony w akcesoria na czasie i wyrazisty makijaż. Prototyp okazał się niedopasowany do zmieniającego się świata i oczekiwań coraz bardziej wymagających klientek.
Sprawa Barbie vs. Bratz zaczęła się znacznie intensyfikować kiedy to na początku XXI wieku firma Bratz zaczęła powiększać swoje udziały.
Do 2006 roku jej udziały wyniosłu aż 40% co było nie lada sztuką! Mało tego, badania rynku nie były optymistyczne dla Barbie. Wykazywały, że udziały konkurentki mają tendencję wzrostową.
Konflikt warty 700 mln dolarów
Barbie szybko zareagowała na zmiany i wypowiedziała wojnie swojej młodszej koleżance. Firma Mattel oskarżyla konkurencję między innymi o: naruszenie praw autorskich, wyjawienie tajemnicy handlowej oraz naruszenie umowy pomiędzy stronami.
Efekt sporu jest ciekawy zwłaszcza dla prawników, niestety niezbyt pomyślny dla …Barbie. Firma Mattel przegrała spór i jak podają źródła spór sądowy łącznie z kosztami sądowymi kosztował lalkowe imperium nawet 700 mln dolarów!!!
Co ciekawe w orzeczeniu sąd uznał, że Mattel nie ma monopolu na tworzenie lalek o słodkim wygladzie, które są wyposażone w modne dodatki. Uznano, że to wszystko mieści się w pojęciu niechronionej koncepcji.
Barbie i AI
Jak się okazuje twórcy lalki Barbie dobrze znali się na danych osobowych i sztucznej inteligencji zanim to było modne. Opracowano lalkę „Smart Barbie”, która nagrywała głosy, analizowała je i na podstawie tego potrafiła prowadzić konwersację z jej posiadaczką.
Ten pomysł firmy Mattel nie spotkał się z aprobatą otoczenia, pojawiły się oskarżenia wobec Barbie o szpiegostwo, zbytnią ingerencję w prawo do prywatności i ostatecznie firma Mattel wycofała się ze sprzedaży lalki.
Podsumowując
Warto mieć świadomość, że dzisiaj Barbie to nie tylko lalka … to także cała linia akcesoriów przeznaczonych dla małych dziewczynek, przemysł odzieżowy, produkcja bajek etc.
Co istotne, mimo dominującej pozycji na rynku firma Mattel czujnie obserwuje rynek lalek, przygląda się nowym produktom i wyłapuje wszelkie nadużycia.
Myślę, że ta stategia ochrony swoich praw i szybkiego działania kiedy coś się dzieje jest czynnikiem odgrywającym ogromną rolę podczas budowania imperium i pozycjonowania marki na rynku.
Uczmy się od najlepszych.
Chcesz poczytać wiecej? Bardzo proszę:
- K. Grzybczyk „Ikony popkultury a prawo własności intelektualnej. Jak znani chronią swoje prawa”;
- https://barbie.mattel.com/en-us/about/history.html
- https://www.pantone.com/color-finder/219-C
- https://www.theguardian.com/technology/2015/mar/13/smart-barbie-that-can-listen-to-your-kids-privacy-fears-mattel
- https://www.newyorker.com/magazine/2018/01/22/when-barbie-went-to-war-with-bratz
